Σύμφωνα με τα σχέδια του Πράσκα, του Ιταλού διοικητή των ιταλικών δυνάμεων στην Αλβανία, ταυτόχρονα με την προσβολή των ελληνικών στρατευμάτων στην Ήπειρο, η μεραρχία «Μπάρι» θα εκτελούσε επιχείρηση απόβασης και κατάληψης της Κέρκυρας. Δυστυχώς για τους Ιταλούς, μία απρόσμενη κακοκαιρία εμπόδισε τον απόπλου των αποβατικών δυνάμεων για μερικές ημέρες, ενώ η επιτυχής άμυνα της VIII Μεραρχίας του Κατσιμήτρου ανάγκασε τον Πράσκα να διατάξει την εμπλοκή της «Μπάρι» στο μέτωπο της Ηπείρου. Δυνάμεις μικρότερες επιπέδου μεραρχίας δεν μπορούσαν να επιχειρήσουν απόβαση, καθώς την Κέρκυρα υπερασπιζόταν το 10ο Σύνταγμα Πεζικού, το Σύνταγμα της Κέρκυρας.
Λόγω της αδυναμίας του ιταλικού στρατού να καταλάβει την Κέρκυρα, η προέλαση της Μεραρχίας «Σιέννα» και της Μεραρχίας Ιππικού ήταν αρκετά συντηρητική, καθώς οι Ιταλοί φοβούνταν προσβολή από την πλευρά της θάλασσας. Επιπλέον, η επιτυχής άμυνα στο Καλπάκι έθετε σε κίνδυνο και το αριστερό τους πλευρό. Ακόμη κι έτσι, όμως, οι δύο φάλαγγες έφτασαν μέχρι το Μαργαρίτι κοντά στην Πάργα. Η καθυστέρηση αυτή έδωσε στον ελληνικό στρατό τον χρόνο να σχηματίσει το «Απόσπασμα Λιούμπα», το οποίο συγκράτησε την ιταλική προέλαση και αργότερα ανέλαβε επιθετικές πρωτοβουλίες.
Μέχρι τις 18 Νοεμβρίου το «Απόσπασμα Λιούμπα» είχε απωθήσει τους Ιταλούς πέραν του Καλαμά, αν και δεν είχε κατορθώσει να αποτρέψει την πυρπόληση της Ηγουμενίτσας από τα υποχωρούντα φασιστικά στρατεύματα. Η ανατροπή της νέας τοποθεσίας αμύνης των Ιταλών στον Καλαμά δεν ήταν εύκολο να επιτευχθεί μόνο από το «Απόσπασμα Λιούμπα». Για τον λόγο αυτόν, το Γενικό Στρατηγείο έδωσε εντολή στο 10ο Σύνταγμα της Κέρκυρας να συγκροτήσει καταδρομική δύναμη επιπέδου λόχου, το οποίο θα απέβαινε στον Κάτω Αετό και θα απειλούσε τα νώτα των Ιταλών. Πράγματι, ο «λόχος θανάτου», όπως τον αποκαλούσαν, με διοικητή τον Λοχαγό Δημήτριο Λατζίδη, εκτέλεσε με επιτυχία την απόβαση και κινήθηκε προς τα ιταλικά στρατεύματα που βρίσκονταν στη Σαγιάδα. Το χάραμα αποκαλύφθηκε ιταλική ενέδρα. Υπέρτερες ιταλικές δυνάμεις με την υποστήριξη πυροβολικού και αεροπορίας επιτέθηκαν στον λόχο Λατζίδη με μεγάλη σφοδρότητα. Αυτό που ακολούθησε ήταν περισσότερο σφαγή, παρά μάχη. Νεκροί έπεσαν 80 περίπου στρατιώτες και τρεις αξιωματικοί , ενώ άλλοι 40 αιχμαλωτίστηκαν. Οι ελάχιστοι που γλύτωσαν σκόρπισαν στις γύρω χαράδρες.
Φαινομενικά η επιχείρηση είχε αποτύχει, αν όμως δούμε πιο ψύχραιμα τα πράγματα, θα αντιληφθούμε ότι το Γενικό Στρατηγείο δεν είχε ως σκοπό να ανατρέψει την ιταλική παράταξη με τη χρήση ενός μόνο λόχου, ο οποίος μάλιστα στερούταν βαρέων όπλων και υποστήριξης. Άλλωστε, δεν είχε καν καταρτιστεί σχέδιο συντονισμένης δράσης με τα άλλα ελληνικά τμήματα στην περιοχή. Ως εκ τούτου είναι προφανές ότι ο στόχος του Γενικού Στρατηγείου ήταν να φοβίσει τους Ιταλούς και να τους εξαναγκάσει να δεσμεύουν σημαντικές δυνάμεις για τη φρούρηση της παραλίας για την αποτροπή παρομοίων ενεργειών. Ως αποτέλεσμα, η συνοχή της άμυνας των Ιταλών στον Καλαμά διασπάστηκε και το «Απόσπασμα Λιούμπα» κατόρθωσε να την ανατρέψει και στις 26 Νοεμβρίου να προωθηθεί μέχρι τα όρη του Τσαμαντά.
Η θυσία των Κερκυραίων του λόχου Λατζίδη, οι οποίοι κυριολεκτικά στάλθηκαν σε μία αποστολή θανάτου, πλήρωσαν με το αίμα τους την επιτυχία της ελληνικής προέλασης στον παραλιακό τομέα του μετώπου της Ηπείρου. Η – έστω βραχύβια – απελευθέρωση των πόλεων της δυτικής Βορείου Ηπείρου, όπως οι Άγιοι Σαράντα και η Κονίσπολη, οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στην αυταπάρνηση των Κερκυραίων που τόλμησαν να διεξάγουν μόνοι τους, 200 περίπου άνδρες, τη μόνη καταδρομική επιχείρηση του ελληνικού στρατού στα νώτα των υπέρτερων Ιταλών.
Τίποτα από όλα αυτά δεν θα είχε συμβεί αν εκείνη η κακοκαιρία δεν είχε εμποδίσει τη μεραρχία «Μπάρι» να εκτελέσει απόβαση στην Κέρκυρα. Σε τέτοια περίπτωση, ανεξάρτητα από τη μαχητικότητα του 10ου Συντάγματος, είναι σχεδόν βέβαιο ότι οι Ιταλοί θα είχαν καταλάβει την Κέρκυρα. Τότε, με τα νώτα τους εξασφαλισμένα, θα μπορούσαν να προωθηθούν μέχρι την Πρέβεζα και την Άρτα, υπερφαλαγγίζοντας τις δυνάμεις του Κατσιμήτρου. Αυτό άλλωστε είχε προβλέψει στα σχέδιά του το Γενικό Στρατηγείο και γι’ αυτό είχε διατάξει τον Κατσιμήτρο να υποχωρήσει προς την Άρτα. Η άρνηση του Κατσιμήτρου να υπακούσει άλλαξε τη ροή των επιχειρήσεων και έθεσε τις βάσεις για το μεγάλο Έπος του 1940-41. Αν, όμως, η Κέρκυρα είχε καταληφθεί, είναι πιθανόν ότι οι Ιταλοί θα ήταν σε θέση να ανατρέψουν την ελληνική άμυνα.
(Το παρόν άρθρο συντάχθηκε από τον Ανδρέα Γραμμένο και δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ἡ Κέρκυρα Σήμερα")
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Όλα τα σχόλια είναι ευπρόσδεκτα. Εκτός από τα υβριστικά. Οσα σχόλια περιέχουν ονόματα θα σβήνονται άμεσα. Μην κάνετε το κόπο να γράφετε υβριστικά σχόλια για συγχωριανούς μας.