15 Δεκεμβρίου 1937: Ξεκινά στην ΕΣΣΔ η τραγική «Ελληνική Επιχείρηση»

• 
  Μνημείο για τα θύματα της «Ελληνικής Επιχείρησης» (Κράσναγια Πολιάνα)

Στις 11 Δεκεμβρίου 1937 ο λαϊκός κομισάριος Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΣΣΔ Νικολάι Γιεζόφ (φωτο) υπέγραφε το διάταγμα υπ’ αριθμ. 50215 που αφορούσε τους Έλληνες της χώρας. Στις 15 Δεκεμβρίου ξεκίνησε η εφαρμογή του διατάγματος. Οι μαζικές φυλακίσεις και εκτελέσεις πήραν την επίσημη ονομασία «Ελληνική Επιχείρηση». 


Ό,τι είχε σχέση με τον ελληνικό πολιτισμό απαγορεύτηκε. Έκλεισαν όλα τα ελληνικά εκπαιδευτικά ιδρύματα (πρωτοβάθμια και ανώτατα), θέατρα και εκδοτικοί οίκοι. Η ίδια η ελληνική γλώσσα δεν αναγνωριζόταν πια ως μία από τις επίσημες γλώσσες της Σοβιετικής Ένωσης.
Το πρώτο κύμα των φυλακίσεων ξέσπασε στις αρχές της δεκαετίας του 1930. Ένα μεγάλο μέρος των Ελλήνων τότε θεωρήθηκαν απομεινάρι του παλαιού καθεστώτος, με την «ετικέτα» των λεγόμενων κουλάκων. Πολλοί Έλληνες τότε εξορίστηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και σε ειδικές ζώνες κατοίκησης στη Σιβηρία και την Άπω Ανατολή.
Οι διώξεις του 1937-38 δεν είχαν ταξικό χαρακτήρα. Οι Έλληνες φυλακίστηκαν και εκτελέστηκαν επειδή ήταν Έλληνες. Οι αρχές δεν εκτίμησαν ούτε πολιτικές πεποιθήσεις ούτε συμμετοχή στους αγώνες του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Η «Ελληνική Επιχείρηση» ήταν η πιο αιματηρή από τις εθνικές επιχειρήσεις της περιόδου της Μεγάλης Τρομοκρατίας. Το 90% από τους περίπου 22.000 Έλληνες που φυλακίστηκαν από τις 15 Δεκεμβρίου του 1937 μέχρι τον Μάρτιο του 1938, εκτελέστηκαν.
Άλλες εθνικές «επιχειρήσεις»
Το έτος 1937 μπήκε στην εθνική μνήμη πολλών εθνικοτήτων της ΕΣΣΔ. Στο πλαίσιο του διατάγματος 00447, το Λαϊκό Κομισαριάτο Εσωτερικών Υποθέσεων, το λεγόμενο Ν.Κ.Β.Ντ., πραγματοποίησε τις εκκαθαρίσεις λαών που είχαν έστω και τυπικό σημείο αναφοράς στο εξωτερικό.
Στις 20 Ιουλίου του 1937 ξεκίνησε η Γερμανική Επιχείρηση, στις 9 Αυγούστου η Πολωνική Επιχείρηση, στις 19 Σεπτεμβρίου η Επιχείρηση του Χαρμπίν ή «Χαρμπινο-Ιαπωνική». Μέσα στον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο το Ν.Κ.Β.Ντ. «με επιτυχία» πραγματοποίησε την Κορεάτικη Επιχείρηση. Σε εφαρμογή ήταν πολλές «επιχειρήσεις»: Εσθονική, Φινλανδική, Ιρανική, Λετονική και άλλες.

Μνημείο για τα θύματα της «Ελληνικής Επιχείρησης» στο Κρασνοντάρ

Τη γραμμή για την πραγματοποίηση των εθνικών επιχειρήσεων έδωσε προσωπικά ο Ιωσήφ Στάλιν στην Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΣΕ τον Φεβρουάριο-Μάρτιο του 1937.
Ο Στάλιν ισχυρίστηκε πως η Σοβιετική Ένωση περιβάλλεται από αστικές χώρες οι οποίες περιμένουν τη στιγμή να επιτεθούν, ή τουλάχιστον σκοπεύουν να την αποδυναμώσουν, και γι’ αυτόν το σκοπό στέλνουν στο εσωτερικό της χώρας τους κατασκόπους και δολοφόνους.
Στη λίστα των ανεπιθύμητων μπήκαν και οι Έλληνες που έζησαν τη Γενοκτονία στον Πόντο το 1914-1922 και αυτοί που θυσιάστηκαν για να επικρατήσει η Ρωσία στην Παρευξείνια περιοχή, καθώς και κομμουνιστές από την Ελλάδα. Όλοι, ανεξαρτήτως ιδεολογικής, κομματικής και ταξικής προέλευσης. 
πηγή